ملوترون چیست؟(Mellotron)

Samplerدستگاهی است الکترونیکی که می تواند صداهای مختلف را ضبط کرده، ذخیره کند و سپس با توجه به نیاز آهنگساز آنها را در رنجهای مختلف فرکانسی پخش نماید. ملوترون سازی بود که در اوایل دهه 60 ساخته شد و پایه گذار دستگاههای دیجیتال پیشرفته امروزی است که ما آنها را بنام Sampler می شناسیم.
اولین گونه این دستگاه که در جهان ساخته شد درواقع دستگاهی شبیه به ارگ های بزرگ امروزی بود که ملوترون (Mellotron) نام داشت. ملوترون از معدود دستگاه های الکترونیکی بسیار مفیدی و تاثیر گذار در صنعت موسیقی الکترونیک بود که ساخته شد و در دهه های 60 و 70 گروههایی بسیاری مانند Genesis، Yes، Moody Blues، King Crimson و ... از آن بیشترین بهره را بردند.

روش کار این دستگاه بر پایه وجود تعداد زیادی نوار ضبط مغناطیسی (برای هر کلید کیبرد) که هر یک توانایی ضبط حدود 8 ثانیه اطلاعات صوتی را داشتند، بود. با فشار دادن کلاویه کیبرد، امکان پخش حلقه وار محتویات هر نوار مغناطیسی مهیا می گشت. مدل های مختلف ملوترون توانایی اجرای صداهایی مانند سازهای زهی، فلوت و باس را در آن واحد داشتند.

گراهام باند (Graham Bond) خوانند و نوازنده کیبرد سبک راک انگلیسی، اولین کسی بود که از این دستگاه در کارهای خود استفاده کرد.

اولین ملوترون

اواخر دهه 50 بود و بیل فرنسن (Bill Fransen) ساکن کالیفرنیا، کاری نداشت جز پاک کردن پنجره منازل مردم. روزی هنگامی که در حال پاک کردن پنجره منزل یکی از مشتری های خود بود متوجه صداهای عجیب و غریبی شد که از گاراژ منزل بیرون می آمد.

آنجا منزل هری چمبرلین (Harry Chamberlin) مخترع سازی بود که برای هر کلید آن یک حلقه باز از نوار های مغناطیسی وجود داشت که با هر بار زدن کلید و رها کردن کلید، نوار به ابتدا باز می گشت. او این اختراع خود را در سال 1949 به ثبت رسانده بود. هر چند کار او در نوع خود بی نظیر بود اما موسیقیدانان نمی توانستند از آن استفاده کنند چرا که برای اجرای نت های بلند، با آن مشکل داشتند. وی نام Chamberlin را برای این ساز انتخاب کرده بود.

مشکل مطرح شده و کیفیت بد صدای خروجی که غالبآ توام با نویز و هوم زیاد بود از یک طرف و ناتوانی فروشنده ای که چمبرلین برای محصول خود انتخاب کرده بود از طرف دیگر باعث شده بود تا این اختراع نتواند آنگونه که باید جایی در بازار برای خود پیدا کند.

بیل فرنسن که شیفته این ساز شده بود و توانایی های بسیاری در آن یافته بود، به انگلستان رفت و اقدام به همکاری با کارخانه ای در بیرمنگام برای تغییر طرح این ساز نمود.

کارخانه متعلق به برادران بردلی (Bradley) بود و Streetly Electronics نام داشت، در این کارخانه بود که طراحی های آنها Mellotron را بوجود آورد. اولین نوع ملوترون دارای دو کیبرد مجزا بود که از نوارهای از پیش ضبط شده برای پخش استفاده می کرد.

مشخصات اولین ملوترون

• در سال 1963 تهیه شد.
• نام مدل آن MARK I بود.
• دارای دو کیبرد بود که هریک سی و پنج کلاویه داشتند.
• قیمت آن در همان زمان بین 2000 تا 4000 پوند بود.
• بسیار سنگین وزن بود، چیزی حدود 140 کیلوگرم.
• حدود 55 عدد از این مدل بیشتر ساخته نشد.

لازم به ذکر است که پس از آن مدلهای MARK II، FX Console، مدل 300 و 400/400SM ، 400 FX و ... نیز به بازار آمد، تا اینکه در سال 1976 اولین نمونه از دستگاه های Sampler دیجیتال توسط شرکت Computer Music Melodian ساخته شد.